افزایش مصرف گاباپنتین در بزرگسالان

بر اساس داده های فدرال منتشر شده، شمار نسخه های مربوط به داروی گاباپنتین در طول یک دهه گذشته افزایش یافته و این دارو به پنجمین داروی پرمصرف در سال 2024 تبدیل شده است. این در حالیست که نگرانی ها نسبت به ایمن بودن این دارو برای افراد مسن نیز افزایش یافته است.

بر اساس مطالعات منتشر شده در سالنامه پزشکی داخلی، محققان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) دریافته اند که تجویز گاباپنتین از حدود ۲۴ میلیون عدد در سال ۲۰۱۰ به نزدیک به ۵۹ میلیون در سال ۲۰۲۴ رسیده است. در این حین نیز، تعداد بیمارانی که در این بازه زمانی به مصرف گاباپنتین مشغول بوده اند، بیش از دو برابر رشد داشته و از 7/5 میلیون نفر به بیش از 5/15 میلیون نفر رسیده است.

گاباپنتین که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان تشنج‌های جزئی، نورالژی پس از هرپس، و سندرم پای بی‌قرار تایید شده است، به طور گسترده و معمولا بدون نسخه برای درمان سایر اشکال درد مزمن استفاده می شود. براساس نتایج این مطالعه، بیشترین افزایش مصرف در میان افراد مسن و به خصوص زنان بوده است. در سال ۲۰۲۴، میزان تجویز گاباپنتین برای بیماران ۶۵ سال یا بالاتر، بیش از دو برابر افراد جوان‌تر بود.

دکتر اویس علم، متخصص طب سالمندان در بیمارستان دولتی ماساچوست بریگهام اذعان دارد که «به دلیل مجموعه‌ای از خطرات و عوارض جانبی مرتبط با سن، گاباپنتین نباید به طور معمول برای افراد مسن تجویز شود.»

محققان باور دارند اگرچه زیاده روی در مصرف گاباپنتین به ندرت منجر به مرگ می‌شود، اما ممکن است در بیماران دارای مشکلات تنفسی یا افراد دچار سوء مصرف مواد مخدر، منجر به بروز مشکلات تنفسی جدی شود.

به گفته دکتر سمیر تولبائف: «بسیاری از پزشکان در حالی گاباپنتین را تجویز می کنند که خطر یا احتمال از دست دادن تعادل و زمین خوردن، و هذیان گویی را نادیده میگیرند و به محدودیت ها نسبت به تجویز آن پایبند نیستند».

دکتر تولبائف، پزشک متخصص در بیمارستان های بریگهام و بوستون که در این مطالعه مشارکتی نداشته است، اذعان داشت: «سامانه های ثبت الکترونیک سوابق سلامتی، دستورالعمل‌های ایمنی خوبی در این زمینه ارائه نمی‌دهند».

طبق آمار منتشر شده، بیشترین شمار نسخه های نوشته شده توسط پزشکان مراقبت‌های اولیه بوده. در این میان نیز، پرستاران و دستیاران پزشکان سریع‌ترین میزان رشد در تجویز این دارو را داشته اند. این به معنای افزایش بیش از هفت برابری تجویز گاباپنتین از سال ۲۰۱۰ است.

اگرچه نرخ رشد کلی پس از سال ۲۰۱۶ کاهشی بوده، اما افزایش مداوم آن نگرانی‌های جدیدی را در مورد مشخصات ایمنی این دارو ایجاد کرده است.

به گفته تولبائف، افزایش تجویز این داروها نشان دهنده «ترکیبی از جایگزینی و راحتی» است. او همچنین به فشار برای اجتناب از تجویز داروهای مخدر، گزینه‌های محدود در استفاده از مسکن های غیرمخدر و محدودیت‌های زمانی در مراکز مراقبت‌های اولیه شلوغ اشاره کرد.

وی اذعان داشت: «کافیست تا یک بار یک دارو را برایتان تجویز کنند. آنگاه، دیگر میل به مصرف دارویی دیگر از بین می رود. من تجربیات زیادی داشته‌ام که بیمار ادعا دارد گاباپنتین تأثیر کمی داشته یا اصلاً مؤثر نبوده است. اما با این حال به دلیل اینکه پزشک آن را تجویز کرده، به مصرف آن ادامه می‌دهد.»

دکتر علم نیز معتقد است «گاباپنتین باید تنها پس از ارزیابی کامل عوامل خطر فردی، با اولویت کمترین دوز مؤثر و نظارت دقیق بر کاهش عملکرد عصبی-شناختی برای افراد مسن تجویز شود.» عوارض جانبی گاباپنتین می‌تواند شامل زوال عصبی-شناختی، هذیان و اختلالات حرکتی مانند بی‌ثباتی در راه رفتن و زمین خوردن باشد.

به گفته وی، از آنجا که گاباپنتین از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، کاهش عملکرد کلیه به دلیل افزایش سن می‌تواند منجر به تجمع و افزایش سمیت این دارو شود.

او از پزشکان خواست که به خصوص پس از جراحی، رویکردی محتاطانه را دنبال کنند. به گفته وی، «هنگام شروع مصرف داروی مسکن پس از عمل، بهتر است به شعار تجویز داروی سالمندان -با دوز کم شروع کنید و آهسته پیش بروید- پایبند باشید.»

دکتر علم نیز اشاره کرد: «شواهد نشان می دهند مصرف همزمان گاباپنتین و مواد مخدر خطر بستری شدن در بیمارستان و مرگ را به شدت افزایش می دهد.» وی در ادامه نیز گفت: «در صورت امکان، باید درمان‌های جایگزین با ایمنی مطلوب‌تر برای بزرگسالان مسن در نظر گرفته شود.»